Παιδί και «κακές λέξεις»: Τι να κάνετε με το παιδί που μιλάει άσχημα;

Γιατί βρίζει ένα παιδί;

Αναπτυξιακό στάδιο: Ένα παιδί χρησιμοποιεί τις «κακές» λέξεις για πρώτη φορά, στην ηλικία των 2,5 – 3 ετών. Σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, το παιδί εξερευνά τον κόσμο, τους ανθρώπους, τα πράγματα και τις λέξεις. Αυτό είναι μέρος της διαδικασία της μάθησης. Το παιδί έχει αυτιά για να ακούει και στόμα για να επαναλαμβάνει αυτά που ακούει.

Δεξιότητα της Μίμησης: Τα παιδιά ρουφούν σαν σφουγγάρι οποιαδήποτε νέα πληροφορία. Λέξεις που άκουσαν από συμμαθητές και συγγενείς, από περαστικούς ή από την τηλεόραση αναπαράγονται πολύ εύκολα από ένα νήπιο. Στα παιδιά αρέσει να μιμούνται και γενικά έχουν την τάση να χρησιμοποιούν τις «κακές λέξεις» που ακούνε από άτομα που θαυμάζουν.

Λήψη προσοχής και επίδειξη ανεξαρτησίας στους γονείς: Τα παιδιά μπορούν να αντιληφθούν ότι οι βρισιές είναι ένα ισχυρό εργαλείο με το οποίο «ελέγχουν» τους γύρω τους. Τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο δείχνουν στους γονείς ότι αρχίζουν να μεγαλώνουν και οι γονείς τους δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τα πάντα.

Συναισθηματική Φόρτιση: Τα παιδιά 2,5 – 3 ετών  είναι ακόμη μικρά για να φιλτράρουν τα ακούσματα και να επιλέξουν αυτά που πρέπει να πουν ή να απορρίψουν εκείνα που δεν πρέπει. Όσο  μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού τόσο λιγότερη «συνείδηση» έχει για το ότι η λέξη που χρησιμοποιεί, μπορεί να είναι προσβλητική και να πληγώνει τα συναισθήματα άλλων ανθρώπων.

Οι βρισιές είναι λέξεις με συναισθηματική ένταση μεγαλύτερη από τις κοινές καθημερινές λέξεις. Και βέβαια τα παιδιά «αντιλαμβάνονται» πολύ εύκολα τις συναισθηματικές εντάσεις.

Σε μεγαλύτερη ηλικία τα παιδιά μπορεί να καταλήξουν να βρίζουν συστηματικά και μάλιστα με πολύ άσχημο τρόπο. Επίσης, μπορεί να συνδυάσουν τις βρισιές με μια γενικότερη επιθετική συμπεριφορά και να βρίζουν εκφράζοντας έτσι το θυμό και το άγχος τους. Σε αυτήν την περίπτωση, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για τις κατάλληλες συμβουλές.

Πώς να το διαχειριστώ; Τι να κάνω;

1. Προσέξτε τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε μπροστά στο παιδί γιατί αυτό σας μιμείτε. Αν το παιδί ακούει τις «κακές» λέξεις από το σχολείο τότε είναι σημαντικό να μιλήσετε με τους εκπαιδευτικούς για να επιληφθούν του θέματος εντός του σχολικού περιβάλλοντος.
2. Αν θέλετε το παιδί να σταματήσει να λέει «άσχημες» λέξεις πρέπει να σταματήσετε να επιβραβεύετε την συμπεριφορά του δείχνοντας ότι το να λες «κακές» λέξεις έχει πλάκα και είναι αστείο. Αποφύγετε να γελάτε και αποθαρρύνετε και τους άλλους να γελάνε όταν ακούσουν το παιδί να βρίζει.
3. Εφαρμόστε την τεχνική της «αγνόησης» ειδικότερα στα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Αγνοήστε παντελώς το γεγονός. Αδιαφορήστε και κάντε ότι δεν ακούσατε τίποτα. Δίνοντας σημασία κάθε φορά που το παιδί λέει μια κακή λέξη, υπάρχει κίνδυνος να ξεκινήσετε ένα παιχνίδι πρόκλησης. Με την τεχνική της αγνόησης, το παιδί πείθεται πως μιλώντας άσχημα, δεν κάνει κάτι αξιοπρόσεκτο και το πιθανότερο είναι να μην την επαναλάβει. Αν ωστόσο συνεχίζει, προσπαθήστε να συνεχίσετε και εσείς με τη σειρά σας να αδιαφορείτε διατηρώντας πάντα την ψυχραιμία σας.
4. Ρωτήστε το παιδί αν γνωρίζει τι σημαίνει η λέξη που χρησιμοποιεί και εξηγήστε τι σημαίνει η λέξη αυτή.
5. Την πρώτη φορά που η «κακή» λέξη θα ειπωθεί, μπορείτε να ρωτήσετε το παιδί με ήρεμο τόνο και χωρίς φωνές από πού το άκουσε και να του εξηγήσετε ότι η λέξη αυτή είναι σημαντικό να αποφεύγεται να λέγεται γιατί είναι προσβλητική ή άσχημη. Αν αρχίσετε να φωνάζετε και να απειλείτε το παιδί θα δυσκολευτείτε να το διαχειριστείτε. Καλύτερα να φύγετε από το δωμάτιο που βρίσκεται το παιδί ή απομακρύνετέ το μαλακά από ένα δημόσιο χώρο. Μπορείτε να πείτε κάτι σαν: «Λυπάμαι που φεύγουμε από το μαγαζί αλλά εδώ αποφεύγουμε να μιλάμε με αυτόν τον τρόπο». Μην το κάνετε να φανεί σαν πράξη εκδίκησης ή τιμωρίας αλλά σαν φυσική συνέπεια της επιλογής του να βρίζει.
6. Επιχειρηματολογείτε και αποφύγετε να ηθικολογείτε απέναντι από κάθε μη επιθυμητή συμπεριφορά και στη προκειμένη περίπτωση εναντίον της επανάληψης «άσχημων λέξεων».Το να λέτε στα παιδιά «Δεν είναι σωστό» δεν εξηγεί τίποτα.Το «είναι καλό να αποφεύγουμε να προσβάλουμε τους ανθρώπους γύρω μας χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους λέξεις, επειδή πληγώνονται και στεναχωριούνται» εξηγεί πολλά περισσότερα και βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν την έννοια της κακής λέξης και για ποιο λόγο είναι καλό να την αποφεύγουν. Αποφύγετε να ενοχοποιήσετε τα παιδιά αλλά με σταθερό τρόπο δείξτε τους ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες προς τους άλλους ανθρώπους.
7. Ξοδέψτε χρόνο να αναλύσετε την συμπεριφορά των παιδιών και αποφύγετε να σταθείτε σε κλασικά στερεότυπα, όπως «τα καλά παιδάκια δεν πρέπει να βρίζουν» ή «όσοι βρίζουν δεν θα έχουν φίλους» κ.τ.λ.
8. Η σωματική τιμωρία είναι κάτι που αντενδείκνυται σε κάθε περίπτωση.
9. Όταν ένα παιδί λέει «άσχημες λέξεις» με συνδυασμό εμφάνισης επιθετικής συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα θυμού και άγχους τότε είναι καλό να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού για περαιτέρω εισηγήσεις.

Μηλίτσα Δημητρίου

Εγγεγραμμένη Σχολική / Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (Αριθμός Μητρώου 423)

Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 99061290

Facebook Page: Μηλίτσα Δημητρίου – Σχολικός / Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος 

Βιογραφικό:

Η Μηλίτσα Δημητρίου απέκτησε Πτυχίο Ψυχολογίας το 2013 από το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έπειτα, ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές στην Εφαρμοσμένη Σχολική / Εκπαιδευτική Ψυχολογία (διάρκειας 3 ετών) το 2016 από το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα εργάστηκε ως Ειδικευόμενη Σχολικός / Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού ασκώντας τα καθήκοντα που διέπει το επάγγελμα. Από το 2017 κατέχει τον τίτλο του Εγγεγραμμένου Σχολικού / Εκπαιδευτικού Ψυχολόγου (Αριθμός Μητρώου 423) από το Συμβούλιο Εγγραφής Ψυχολόγων Κύπρου και διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στη Λεμεσό. Παρέχει υπηρεσίες ψυχομετρικής αξιολόγησης, διάγνωσης και αντιμετώπισης μαθησιακών, συναισθηματικών, συμπεριφορικών και κοινωνικών δυσκολιών παιδιών και εφήβων. Ασχολείται με τη διαλεκτική συμβουλευτική σε γονείς και εκπαιδευτικούς σε θέματα ψυχικής υγείας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Επίσης, διεξάγει επιμορφωτικά σεμινάρια και βιωματικά εργαστήρια πρόληψης και παρέμβασης σε παιδιά, εφήβους, γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς. Τέλος, είναι μέλος  στο International School Psychology Association (ISPA) και στο National Association of School Psychologists (NASP).

image:canva.com